Herstellen is een proces doordrenkt met angst, waarbij het nemen van stappen door die angst heen voelt als een onmogelijke taak. Het lijkt soms alsof de eetstoornis de enige oplossing is om door de ondoordringbare muur van angst heen te breken. Maar is dat wel zo? Is het niet zo dat het volgen van de eetstoornis er juist voor zorgt dat er meer angst komt? Dat dit juist zorgt voor het lijden dat je niet wilde ervaren? Hoe kan je met angst omgaan, zodat het geen lijdensweg voor je wordt.
Angst is een emotie die we allemaal maar al te goed kennen en waar echt niemand aan kan ontsnappen. Als je angst zou moeten omschrijven, denk ik dat je dit onmiddellijk als een onaangenaam gevoel beschrijft. Naast het gevoel kunnen er ook lichamelijke sensaties mee gepaard gaan, zoals:
Zweten
Trillen
Hartkloppingen
Duizelig voelen
Hyperventileren
Vecht-vlucht reacties
…
Doordat het zo'n vervelend gevoel is, zijn we het vaak liever kwijt dan rijk. Dus als je angst ervaart, ga je er alles aan doen om dit zo snel mogelijk kwijt te raken. Denk maar aan het vermijden van situaties die angst uitlokken (ja, we praten over vermijdingsgedrag), grijpen naar eten (denk aan comfort food), het zoeken van controle (door onszelf regels op te leggen), en nog zoveel meer.
Al deze reacties kunnen copingmechanismen genoemd worden. Ze hebben als doel om het gevoel of de emotie die je ervaart te doen zakken, zodat je niet overweldigd wordt door de angst. Het is een vorm van zelfbescherming die we gebruiken om met moeilijke emoties om te gaan. Ook ga je merken dat door het zakken van de emotie, je op zoek kan gaan naar de oorzaak of het leren herkennen om niet tot een crisis te komen. Het is echter belangrijk op te merken dat niet alle copingmechanismen goed voor ons zijn; ze kunnen zowel constructief als destructief zijn.
Positieve of negatieve coping?
Positieve coping of constructieve copingmechanismen zijn er die de emotie laten zakken, maar waarmee we nadien wel nog aan de slag gaan. Het geeft je rust, en dan kan je dus effectief iets leren van de emotie. Voorbeelden van constructieve coping zijn:
Afleiding zoeken (dit kan bv. Ook in het open huis)
Mindfulness gebruiken (binnenkort ga je er een voorbeeld van vinden)
Een brain dump schrijven
Schrijven in het algemeen
Het uitdagen van je gedachte
….
Natuurlijk is het niet altijd positief; negatieve of destructieve coping kan natuurlijk ook. Dan ben je als het ware je eigen saboteur, want je kiest voor een snelle oplossing om niet te hoeven voelen. Je wilt niet iets leren over de emotie of er mee aan de slag gaan, maar je wilt het wegduwen of kwijtraken. Natuurlijk gaat dit niet, en komt het gevoel of de emotie gewoon terug; je hebt dus eigenlijk aan zelfsabotage gedaan. Waarom zelfsabotage?
Omdat je in een vicieuze cirkel bent gestapt, waar je niet leert omgaan met de angst, maar er van wegloopt. Er zijn veel soorten van destructieve coping, denk bijvoorbeeld aan:
Vermijdingsgedrag (bv. Altijd kiezen voor afleiding)
Jezelf isoleren
Jezelf pijnigen
Het volgen van regels om het valse gevoel van controle te hebben
…
Wat je dus gezien hebt, is dat ook positieve coping negatief kan worden. Wat is nu het grote verschil? Het is zo dat positieve coping bedoeld is om je emotie of gevoel te laten zakken, en dat je er dan mee aan de slag gaat. Kies je altijd voor een coping, dan wordt het vermijdingsgedrag.
Hoe zit het nu met de eetstoornis?
Misschien heb je het al door, door dit te lezen. Maar we zien een eetstoornis eigenlijk ook als een angststoornis. De eetstoornis heeft verschillende functies en het kan dus ook zijn dat het je beschermt op verschillende manieren. Het beschermt je tegen overheersende gevoelens, emoties, pijn, herinneringen of trauma. Het nadeel is natuurlijk dat je een prijs betaalt voor deze bescherming. Wat begint met een gevoel van controle, neemt controle over jou. Wat begint met rust in je gedachten, wordt een overheersende stroom van gedachten die je niet kan stoppen.
En wat begint met een bescherming tegen angst, wordt een overheersende angst voor het onbekende die je niet kan tegenhouden. Dus wat eerst als een oplossing lijkt, wordt eigenlijk een lijdensweg. Je kan dit echt letterlijk zien als een soort vriendin die je eerst helpt en je beter wilt doen voelen. Maar die langzaamaan haar ware gelaat laat zien en toont hoe ze je eigenlijk aan het kapot aan het maken is. Ze neemt je vrienden af zodat je alleen haar nog hebt. Geeft je een compliment als je iets goed doet, maar het is nooit goed genoeg en ga zo maar door. Hier zie je ook dat het een lijdensweg is. Het begon allemaal met een pijn die je wou oplossen, namelijk het niet met de angst omgaan en het wordt een lijden waar je meer pijn voelt dan ervoor.
Hoe het lijden voorkomen
Dat angst kan zorgen tot lijden is dus wel duidelijk, maar het is belangrijk om te weten dat dit niet zo hoeft te zijn. Je hoeft niet te lijden, maar het is wel altijd eerst door de angst heen gaan. Het is dus kijken naar hoe je met de angst gaat omgaan. Je kan kiezen voor constructieve of positieve coping om zo het gevoel van angst niet te laten overheersen.
Daarna kan je er mee aan de slag gaan. Ben je het gewoon om voor destructieve coping te kiezen? Dan kan therapie je helpen om deze om te buigen en alternatieven te vinden hoe je er mee omgaat. De eetstoornis kan gezien worden als zo’n destructieve coping, dus ook dan is het zoeken naar waar je bang voor bent en hoe je dit op een andere manier kan doen zakken.
Als het gevoel gaat zakken, dan is het kijken hoe je met de angst kan omgaan. Dit kan gebeuren door exposures, dus dat je de angst gaat uitdagen om zo te zien dat datgene waar je bang van bent, niet gaat gebeuren. Ook kan je op zoek gaan naar de oorzaak van de angst en dan kijken om je gedachten om te buigen. Dit zijn maar enkele voorbeelden, het belangrijkste is dat je een manier zoekt hoe je de angst een plaats geeft. Vermijden lijkt de makkelijkste keuze, maar hierdoor wordt de angst alleen maar groter.
Wil je zelf hiermee aan de slag gaan of wil je meer leren over emoties? Dan kan je dit via onze emotiekaarten leren. Kom te weten wat je voelt en ga aan de slag met de vragen op de achterkant.